W dniach 20-22 listopada odbyła się 27. edycja imprezy literackiej „Syfon – ludzie muzyka literatura. Brzeg 2025”. Rozpoczęty wiele lat temu jako dopełnienie odbywającego się w dawnych latach na przełomie listopada i grudnia „Najazdu Poetów na Zamek Piastów Śląskich” jest w tej chwili bodaj najważniejsza literacką imprezą w Brzegu, ale szuka też swojego stałego miejsca na literackiej mapie Polski.
Tegoroczna edycja obejmowała kilkanaście różnych wydarzeń adresowanych do bardzo różnych grup odbiorców. Od warsztatów dla dzieci, na które tradycyjnie ograniczona pula miejsc wyczerpała się jeszcze przed imprezą, po debatę przygotowaną wspólnie z Instytutem Książki i pismem dzienikliteracki.pl o nowym kanonie polskiej poezji, czy koncert jednego z najlepszych gitarzystów rockowych w kraju – Wojtka Garwolińskiego i jego formacji G.Wolf.
Nie zawiodła publiczność, nie zawiedli autorzy, autorki, wykonawcy, przy czym, jeżeli mowa o publiczności, warto zauważyć, że od wielu lat na brzeską imprezą zdarza się przyjeżdżać ludziom z daleka. Byli ludzie, którzy jechali specjalnie na brzeski „Syfon” z Zakopanego, Warszawy, Prudnika, Zielonej Góry, w tym roku najdalej mieli widzowie, którzy przyjechali do Brzegu z Krakowa.
Brzeska impreza to jednak nie tylko prezentacje autorskie, koncerty, dyskusje, ale też skromne, acz dumne nagrody literackie, które liczą się w środowisku literackim. Korespondencyjnie rozgrywają się dwa konkursy – o laur Stowarzyszenia Żywych Poetów, który w tym roku odbył się po raz 34. oraz konkurs na zbiór wierszy, który odbywał się po raz 17. W tym roku nowością był tryb przyjmowania zgłoszeń. Możliwe było nadsyłanie prac w trybie hybrydowym – czyli albo pocztą tradycyjną, albo e-mailem. To dało nam przyrost zgłoszeń – 228 zgłoszeń w konkursie o laur Stowarzyszenia Żywych Poetów i 130 w konkursie na książkę poetycką, czyli razem 358 zestawów tekstowych. To bardzo dużo, jeżeli się zwróci uwagę, że przeciętny nakład książki poetyckiej w Polsce to właśnie między 300 a 500 egzemplarzy. W roku 2025 Złoty Syfon i laur Stowarzyszenia Żywych Poetów otrzymał Robert Rudiak z Zielonej Góry, a z kolei w konkursie na książkę poetycką wygrała Julia Kusiak z Warszawy.
Bardzo lubianą częścią „Syfonu” jest konkurs o nagrodę publiczności, który od lat ukrywa się pod nazwą prezentacji „Stowarzyszenie Żywych Poetów i przyjaciele”. W tym roku w czasie finałowego wieczoru w brzeskiej „Herbaciarni” prezentowało się ponad trzydzieści osób z całej Polski, a publiczność zgromadzona na miejscu postanowiła nagrodzić Rafała Cuprjaka z Częstochowy.
Po raz trzeci przyznano Honorowy Złoty Syfon Zasługi, z którym nie wiąże się żadna gratyfikacja finansowa. Ideą tej stosunkowo nowej nagrody jest wskazywanie osób, które po prostu czynią dobro dla polskiej literatury, poezji, często udanie łącząc to z niebanalną twórczością własną. Docenienie takich postaci jest bardzo potrzebne, bo poezja – co tu dużo mówić – egzystuje na marginesie życia społecznego. W ubiegłych latach to trofeum trafiło do poetki i wieloletniej jurorki brzeskiego konkursu imienia Szerfera – Joanny Mueller-Liczner z Warszawy, z kolei w roku 2024 Złoty Syfon Zasługi otrzymała poetka i wydawczyni Anna Matysiak z Warszawy.
W tym roku po rozpatrzeniu nominacji wspomnianych autorek zgodną decyzją walnego zebrania członków Stowarzyszenia Żywych Poetów z Brzegu honorowa nagroda trafiła do Rafała Gawina, wieloletniego redaktora, animatora, promotora i poety związanego z Domem Literatury w Łodzi oraz Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich Oddział w Łodzi.
Przy okazji okazało się, że jak powiedział laureat: To moja druga ogólnopolska nagroda literacka i druga z Brzegu. Pierwszy raz dostałem Złoty Syfon za zestaw wierszy w konkursie o laur Stowarzyszenia Żywych Poetów w roku 2009.
Nie da się wszystkiego opowiedzieć i podsumować jednym postem, bo przecież to były trzy dni, kilkanaście różnych punktów programu, kilkadziesiąt osób z całej Polski, setki książek na kiermaszu książek tak zwanej Izby Książki Niszowej w tym i te, które znalazły swoich nabywców, dziesiątki rozmów i obietnic spotkania za rok, co należy mieć nadzieję – się wydarzy.
Organizatorem 27. Syfon – ludzie, muzyka literatura było brzeskie KIT Stowarzyszenie Żywych Poetów, współorganizatorami był Niezależny Ośrodek Kultury „Herbaciarnia”, Miejska Biblioteka Publiczna w Brzegu im. księcia Ludwika I, Brzeskie Centrum Kultury i Ratusz w Brzegu. Wsparcia finansowego udzielił przede wszystkim Fundusz Popierania Twórczości im. Andrzeja Szczypiorskiego ZAIKS oraz Województwo Opolskie.
Statuetki Syfonów wykonał, jak co roku od 25 lat, brzeski artysta Wojciech Janczyk.
R.W.
Przeczytaj też: Koncert Karnawałowy Książęcej Orkiestry Symfonicznej 2026. Kup bilety już teraz
