W sobotę (2 marca) w ramach Tygodnia Kobiet zorganizowane zostało zwiedzanie budynku Gimnazjum Piastowskiego, znanego również jako Gymnasium Illustre Bregense. Starsi czytelnicy z pewnością nazywają ten gmach szkółką milicyjną lub szkółką policyjną. Bez wątpienia jest to jeden z najbardziej charakterystycznych obiektów w Brzegu. Aby poznać jego bogatą historię, postanowiliśmy wybrać się wraz z brzeskim przewodnikiem Markiem Pyzowskim na zwiedzanie jego wnętrz.
Gmach powstał w 1569 roku w miejscu średniowiecznej zabudowy kolegiaty św. Jadwigi. Ufundowany został przez księcia Jerzego II Piasta i mieścił humanistyczną, protestancką szkołę, która miała przygotować młodzież szlachecką i mieszczańską do nauki na uczelniach wyższych.
W placówce kształciła wyspecjalizowana kadra nauczycielka, a poziom nauczania był bardzo wysoki, co dodawało tej instytucji prestiżu i popularności. Na początku XVII wieku w gimnazjum uczyło się ponad 500 uczniów, a na utrzymanie tak dużej instytucji książę Jerzy II przeznaczył dochody z 11 wsi.
Budynek był bardzo reprezentacyjny – posiadał monumentalną fasadę frontową ozdobioną dziewięcioma facjatami dachu, a od strony podwórka wyróżniały go krużganki i wieża, co dodawało mu pałacowego charakteru.
W gmachu Gimnazjum Piastowskiego mieściła się cenna biblioteka z księgozbiorem gromadzonym przez brzeskich książąt oraz profesorów z placówki. Liczącą blisko 3000 woluminów kolekcja brzeskich Piastów istnieje do dziś i jest przechowywana w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu.
Po wymarciu książąt piastowskich w 1675 roku szkoła straciła wsparcie możnych mecenatów, jednak jeszcze większą tragedią były dla niej zniszczenia spowodowane bombardowaniem Brzegu przez wojska pruskie w 1741 roku.
Po bombardowaniu budynek odbudowano i aż do 1945 roku nadal pełnił funkcje związane z edukacją.
W maju 1945 roku, już po zdobyciu Brzegu przez wojska radzieckie, dotychczas niezniszczony budynek został podpalony przez czerwonoarmistów i wypalił się doszczętnie.
W latach sześćdziesiątych obiekt odbudowano i umieszczono w nim szkołę milicji. Po przemianach ustrojowych do 2002 roku funkcjonowała w nim szkoła policji.
Od momentu zamknięcia tzw. szkółki policyjnej aż do dziś budynek stoi pusty. W 2021 roku został przekazany przez gminę Brzeg do majątku Muzeum Piastów Śląskich. Wówczas rozpoczęły się działania mające na celu jego odbudowę i umieszczenie w nim Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów.
W lutym podpisano umowę na wielobranżowy projekt budowlany za blisko 3 miliony złotych. Na tym etapie prac brzeskie Muzeum ma w planach do końca roku wykonać remont dachu tego historycznego budynku.
Pozostaje nam czekać i mieć nadzieję, że to jeszcze nie koniec historii Gymnasium Illustre Bregense, a tan niezwykły gmach będzie przez kolejne dziesięciolecia zapisywał swoją dalszą historię.
Foto: Urszula Banowicz
Przeczytaj też: Zabytkowa Aula „Starego Ogólniaka” zostanie wyremontowana
