Działalność Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Brzegu sp. z o.o. związana jest stricte z gospodarowaniem naturalnym surowcem, jakim jest woda. Płyn ten należy pozyskać ze środowiska w ilości niepowodującej zakłóceń w naturalnym obiegu i oddać temu środowisku w takiej formie, by mu nie zaszkodzić.
Zarówno ujmowanie wody, jak i jej zrzut do środowiska regulowane są szczegółowo przepisami prawa, które uwzględniają aspekty środowiskowe jak naturalna zdolność do odtwarzania zasobów wodnych w miejscu ich pozyskania, jak i możliwość przyjęcia zużytej wody przez ekosystem rzeczny. W myśl zasady zrównoważonego rozwoju, nie można pozwolić sobie na to, by pobór wody powodował przesuszanie obszaru i zmiany w obrębie występującej tam flory i fauny. Podobnie ścieki wprowadzane do środowiska nie mogą zmieniać warunków bytowania naturalnych organizmów w rzece. PWiK ma unormowaną sytuację prawną w ww. zakresie i poddawane jest regularnym kontrolom jednostek odpowiedzialnych za nadzór w tej kwestii. W obecnym systemie prawnym wywiązuje się z wszystkich wymogów w 100%. Prawodawstwo unijne dąży jednak do dalszych obostrzeń i polityki rozwojowej zgodnej z zasadą „zero waste” (nic się nie marnuje, każdy produkt uboczny należy wykorzystać). Jak się okazuje PWiK w Brzegu, nawet w sytuacji, gdy przepisy były jeszcze łagodniejsze, już szukało rozwiązań poprawiających „ekologię” swoich procesów technologicznych, tak by oszczędzić zużycie energii z zewnątrz i maksymalnie wykorzystać produkty uboczne powstające w ramach statutowej działalności.
Dobrym przykładem takich działań jest blok biogazowy na oczyszczalni ścieków, który powstał jeszcze w pierwszej dekadzie XXI w. Ubocznym produktem procesów oczyszczania są tzw. osady ściekowe – czyli materia wydzielona z oczyszczanych ścieków. W miarę możliwości osad ten, który w znacznej mierze jest materią organiczną, po stabilizacji wykorzystuje się rolniczo jako nawóz (z pominięciem produkcji żywności). Spółka poszła jednak o krok dalej i „odpad” procesu oczyszczania skierowała na komory fermentacji, gdzie drobnoustroje przetwarzają go z pozyskaniem biogazu – mieszaniny palnych gazów organicznych jak metan itp. Biogaz jest znakomitym paliwem, które na brzeskiej oczyszczalni jest wykorzystane do wytwarzania energii elektrycznej na własne potrzeby obiektu. Dodatkowo podczas procesu spalania na agregatach kogeneracyjnych powstaje energia cieplna, która także służy dogrzewaniu budynków oczyszczalni. Proces fermentacji z jednej strony powoduje zmniejszenie masy osadu, a z drugiej poprawia właściwości osadu, umożliwiając jego rolnicze wykorzystanie. Przede wszystkim zmniejsza jednak zapotrzebowanie na energię pozyskiwaną z sieci i obniża koszt oczyszczania ścieków.
Kolejnym przykładem wykorzystania „zielonej energii” w PWiK jest montaż pompy ciepła na Stacji Uzdatniania Wody w Gierszowicach. Pompa, która pozyskuje ciepło z wody uzdatnionej, zastąpiła pracę jednego z dwóch kotłów węglowych ogrzewających obiekt i ograniczyła pracę drugiego do najmroźniejszych dni w roku. Biorąc pod uwagę fakt, że na przełomie pierwszej i drugiej dekady XXI w. na terenie stacji wszystkie budynki poddano termomodernizacji ze zmniejszeniem powierzchni okiennych i ociepleniem ścian wygenerowano dość spore oszczędności energetyczne i zmniejszono lokalną emisję gazów cieplarnianych. Kolejnym krokiem na „zielonej” ścieżce ma być montaż tam ogniw fotowoltaicznych i wykorzystanie energii słonecznej. Ogniwa takie zainstalowano natomiast do tej pory na terenie bazy sprzętowej PWiK przy ul. Wyszyńskiego na dachach budynków magazynowych (w 2024 r.).
To zaledwie część działań proekologicznych PWiK. Można wymienić jeszcze choćby pionierską w Polsce odsiarczalnię biogazu, która bazuje na drobnoustrojach, a nie technologii chemicznej generującej znaczne ilości odpadów, czy zastąpienie korektora pH na stacji uzdatniania z wapna na ług sodowy niepowodujący powstawania osadów. Wobec planowanych zaostrzeń prawa w dziedzinie ochrony środowiska, szykowanych przez urzędników w Parlamencie Europejskim, wkrótce okazać się może, że konieczne będą dalsze inwestycje prośrodowiskowe. Przede wszystkim dostrzeżono nowe substancje zanieczyszczające jak mikroplastik i pozostałości leków. Ponadto dąży się do zasady „zero waste” i rezygnacji ze spalania paliw kopalnych.
PWiK Brzeg
Na zdjęciu tytułowym: Wydzielone Komory Fermentacji na Oczyszczalni ścieków w Brzegu fot. T. Parcej
Przeczytaj też: Kwiecień w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Brzegu
