Klub Integracji Twórczych Stowarzyszenie Żywych Poetów zaprasza na 27. edycję festiwalu literackiego SYFON. Impreza odbędzie się w dniach 20-22 listopada.
Program
20 listopada 2025, czwartek Brzeskie Centrum Kultury, ul. Mleczna 5, Mała Scena, Brzeg 18:00 – „Azard” – premiera nowej powieści Pawła Kozioła, prowadzenie: Witold Sułek 19:30 – „Ośrodek Poezji Społecznej” – Live Act Dominika Żyburtowcza
21 listopada 2025, piątek Niezależny Ośrodek Kultury Herbaciarnia, ul. Jana Pawła II 20, Brzeg 19:00 – „Być gościem w katastrofie” – spotkanie autorskie z Tomaszem Szerszeniem, prowadzenie: Marcin Cielecki 21:00 – „Kortau zapomnianych” Krystian Zemanowicz – gitara, Marcin Cielecki – tekst recytacja
22 listopada 2025, sobota Ratusz w Brzegu, Rynek 1, Brzeg 13:00-15:00 – „Poezja plastyczna” – warsztaty kreatywne dla dzieci, prowadzenie: Beata Gruszecka-Małek (obowiązują zapisy)
Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Jana Pawła II 5, Brzeg 15:00 – „Nowy niekanon poezji polskiej?” – dyskusja panelowa z udziałem Agaty Puwalskiej, Anouk Herman, Iryny Zahladko, Joanny Jastrzębskiej i Katarzyny Kozak, prowadzenie: Anna Marchewka – wydarzenie przy współpracy Dziennikliteracki.pl
Niezależny Ośrodek Kultury Herbaciarnia, ul. Jana Pawła II 20, Brzeg 17:00 – „Wszystkie końce świata” – spotkanie autorskie z Ziemowitem Szczerkiem, prowadzenie: Krystian Ławreniuk 18:00 – Izba książki niszowej – prezentacje wydawców – Oddział SPP Łódź – „Księga Straceń i małpa Apokalipsa” – spotkanie autorskie z Piotrem Gajdą, prowadzenie: Rafał Gawin 19:00 – „Polaroid Instant” – spotkanie autorskie z Karoliną Sałdecką i Izabelą Poniatowską, prowadzenie: Dominika Lewicka-Klucznik 20:00 – Stowarzyszenie Żywych Poetów i przyjaciele – prezentacje autorskie gości imprezy i konkurs o nagrodę publiczności 21:30 – Rozstrzygnięcie konkursu o laur Scherffera, rozstrzygnięcie konkursu o laur SŻP, rozstrzygnięcie konkursu o nagrodę publiczności, przyznanie Złotego Syfonu Zasługi i Członkostwa Honorowego SŻP 22:00 – Koncert G.Wolf/Wojtek Garowliński
Izba Książki Niszowej kiermasz literacki 21-22.11.2025 w „Herbaciarni”: Wydawnictwo J (Wrocław), Dom Literatury/SPP Łódź (Łódź), Fundacja Afront (Bukowno), Stowarzyszenie Żywych Poetów(Brzeg), Wydawnictwo „Convivo” (Warszawa), SPP Oddział Poznań (Poznań), Katalog Press (Toruń-Warszawa-Kraków)
***
Ludzie, muzyka, literatura. – Z tych trzech elementów, które wskazaliśmy, jako podstawowe dla identyfikacji naszej imprezy, najważniejsza wcale nie jest literatura, ale ludzie i oni są na pierwszym miejscu – mówi wieloletni prezes Stowarzyszenia Poetów z Brzegu, Radosław Wiśniewski. – To, że od ponad ćwierć wieku są tacy ludzie, którym chce się jechać przez pół albo i całą Polskę, żeby pobyć blisko literatury w Brzegu, to jest rodzaj cudu.
Początki zarówno Stowarzyszenia Żywych Poetów, jak i imprezy o nazwie „Syfon” były skromne i trudne zarazem. W 1999 na zaproszenie brzeskich poetów odpowiedziała garść znajomych z kilku klubów literackich Dolnego Sląska i Opolszczyzny. Po 27 latach „Syfon” jest już imprezą, która ma swoją rozpoznawalną markę w środowisku, ma swoje legendy i miejsca, w których impreza gości na stałe, takie jak brzeska „Herbaciarnia” czy wnętrza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Brzegu, z którą współpraca też trwa już kilkanaście lat.
W tym czasie przez imprezę przewinęło się wielu pisarzy, muzyków, performerów, po których ślad zaginął, ale tez i takich, którzy w jakiś sposób mieli trwałe miejsce w polskiej literaturze lub sobie je zdobyli talentem i ciężką pracą jak Radosław Kobierski, Joanna Mueller-Liczner, Marek Krajewski, Justyna Bargielska, Tomasz Różycki, Jarosław Klejnocki, Karol Maliszewski, Łuaksz Orbitowski, Radek Rak, Marzanna Bogumiła Kielar i wielu innych. Toczyły się w Brzegu debaty, takie jak zeszłoroczne spotkanie pod hasłem „Dlaczego poloniści mordują literaturę”, w czasie którego sala była pełna.
W tym roku impreza potrwa trzy dni, od czwartku do soboty 20-22 listopada. Nie zabraknie atrakcji stricte literackich – takich jak spotkanie z Ziemowitem Szczerkiem, Tomaszem Szerszeniem, Pawłem Koziołem. Odbędzie się firmowana przez Instytut Książki z Krakowa debata pod tytułem „Czy potrzebny nam nowy nieknanon poezji polskiej?”. Rozstrzygnięte zostaną trzy konkursy literackie – o zestaw wierszy, na książkę poetycką oraz o nagrodę Publiczności, przyznany zostanie również honorowy Złoty Syfon Zasługi.
Będzie można zaopatrzyć się w książki (które nie zawsze są dostępne w księgarni) na kiermaszu niszowych, aczkolwiek ambitnych, wydawców takich jak Fundacja Afront, Katalog-Press, Oddział SPP z Łodzi, Wydawnictwo J, Wydawnictwo Convivo. Wreszcie będzie można posłuchać autorskich wykonań tekstów autorów i autorek związanych poprzez wydanie książki z brzeskim stowarzyszeniem. Stowarzyszenie Żywych Poetów to nie tylko grupa przyjaciół, znajomych, organizatorów, ale też oficyna wydawnicza, ewenement w skali kraju – wydawnictwo wydające polską i zagraniczną literaturę z siedzibą w powiatowym mieście.
Oprócz spotkań autorskich ze swoimi muzyczno-lirycznymi projektami wystąpią Dominik Żyburtowicz z live actem „Ośrodek Poezji Społecznej” oraz Marcin Cielecki Krystian Zemanowicz ze słuchowiskiem „Kortau zapomnianych”.
Całość imprezy zamknie powrót na scenę jednego z najlepszych gitarzystów lat 90. Wojtka Garwolińskiego, swego czasu lidera formacji Pivo, obecnie grającego w ramach formacji G.Wolf, tak żeby i muzyka wybrzmiała obok ludzi i literatury w pełni.
– Niby robimy to 27 raz, ale zawsze mam wrażenie brania udziału w eksperymencie na żywym organizmie i nigdy do końca nie wiemy, jak się sprawdzi ten czy inny autor, autorka, wykonawca, ale gdybyśmy wiedzieli wszystko i wszystkiego byli pewni, to wtedy z nudów byśmy coś zmienili – mówi Radosław Wiśniewski – impreza ma być żywa, ma się zmieniać i poszukiwać, inaczej nie ma sensu.
Goście 27. festiwalu SYFON
Paweł Kozioł – poeta, krytyk literacki, badacz literatury średniowiecznej, szachista, grafik i programista. Współredaktor kwartalnika literackiego „Wakat”. Opublikował arkusz poetycki „Koma”, tomiki „Czarne kwiaty dla wszystkich”, „Wpław”, „Uwaga, nie ma takiej fali” oraz „Metale ciężkie”, zbiór esejów o średniowiecznej historiografii „Historia i porządek” i książkę krytycznoliteracką „Przerwane procesy”. Współpracownik Laboratorium Empatii. W 2023 otrzymał nominację do Nagrody Conrada za książkę „Wariant La Plata”.
Ziemowit Szczerek – dziennikarz, prozaik i tłumacz. Współpracuje z „Polityką”, „Gazetą Wyborczą”, „Krytyką Polityczną” i „Nową Europą Wschodnią”. Autor książek „Siódemka”, „Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian”, „Tatuaż z tryzubem”, „Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową”, „Wymyślone miasto Lwów” czy „Końce światów”. Laureat Paszportu „Polityki”, nominowany do Nagrody MediaTory i Nagrody im. Beaty Pawlak oraz kilkukrotnie do Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus”.
Dominik Żyburtowicz – poeta. Publikował m.in. w „Odrze” i „Twórczości”. Wydał sześć tomów wierszy: „Żaglowce”, „Spaceboy”, „Klucze uniwersalne”, „Remedorium”, „Przez sen i gwiazdę”, „Terapia Jana Bukowskiego. 37 wierszy o trzeźwieniu” i „Ośrodek Poezji Społecznej”. Tłumaczony na język angielski, ukraiński i włoski.
Tomasz Szerszeń – artysta wizualny, fotograf, antropolog kultury i eseista. Członek redakcji kwartalnika „Konteksty”, współzałożyciel pisma „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”. Autor książek „Podróżnicy bez mapy i paszportu”, „Architektura przetrwania” i „Wszystkie wojny świata”, która otrzymała Nagrodę Literacką Znaczenia, Nagrodę Główną Academia 2022 i była nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia. „Być gościem w katastrofie” otrzymała Nagrodę im. Beaty Pawlak oraz znalazła się w finale Nagrody im. Marcina Króla.
Piotr Gajda – poeta. Autor książek poetyckich „Hostel”, „Zwłoka”, „Demoludy”, „Golem”, „Śruba Archimedesa”, „To bruk”, „Człowiek z halabardą”, „Wiązania wodorowe. Wiersze wybrane z lat 2008-2020”, „O włos”, „Goliat zwycięzca”, „Małpa apokalipsa”, „Biuro straceń” i „Radio Bla Bla”. Stały współpracownik Kwartalników Literacko-Artystycznych „Arterie” oraz „Afront”. Od 2025 roku członek redakcji „Tygla Kultury”. Laureat Nagrody Otoczaka 2014 przyznanej przez Jerzego Suchanka. Tłumaczony na niemiecki, rumuński i bułgarski.
Beata Gruszecka-Małek – poetka, pedagog, autorka książek dla dzieci oraz poezji refleksyjno-filozoficznej. Autorka tomu wierszy „Autopsje” oraz książek dla dzieci: „Duże litery drukowane wierszykiem opisane”, „Głoski i Sylaby”, „Znaki interpunkcyjne i części mowy w stylu wierszykowym”, „Odmiana przez bardzo ciekawe przypadki”, „Małe litery drukowane wierszykiem opisane” i „Tajemnica Tupiącego Lasu i inne wierszo-bajki”.
Agata Puwalska – poetka, tłumaczka z języka portugalskiego. Autorka tomów wierszy „haka!”, „PARANOIA BEBOP”, „Funky Forest” i „otwarte światy”. Laureatka XIV edycji Połowu, dwukrotna laureatka Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz ogólnopolskich konkursów poetyckich. Tłumaczy z języka portugalskiego, a jej wiersze przekładane były na ukraiński, hiszpański, duński i łotewski. Za tom „otwarte światy” otrzymała nominację do Nagrody Literackiej Gdynia.
Anouk Herman – osoba niebinarna, debiutowała książką poetycką „right into pod tramwaj”, która otrzymała Nagrodę Literacką Prezydenta Miasta Białegostoku im. Wiesława Kazaneckiego. W 2023 roku wydała swój debiut prozatorski „Nigdy nie będziesz szło samo”. Interesuje się ekofeminizmem oraz zagadnieniami queerowości i dziewczyńskości.
Iryna Zahladko – czesko-ukraińska poetka i tłumaczka, z wykształcenia fizyczka teoretyczna. Autorka dwóch tomików w języku ukraińskim, jednego w polskim – „Trójkącie”, i kolejnych dwóch w czeskim. Ma na swoim koncie publikacje w czasopismach, wydawanie zinów, organizację festiwali, kuratorstwo wystaw, slamy poetyckie, performance i kolaboracje z twórcami z czeskiej i ukraińskiej sceny artystycznej. Laureatka Nagrody Krytyki Literackiej w kategorii poezji w 2025 roku.
Katarzyna Kozak – współautorka „rewersu” – podcastu przy poezji (współczesnej). Dziennikarka kulturalna w radiu Chillizet. Współprowadzi slamy poetyckie i spotkania z osobami autorskimi ze świata slamu i poezji. Jedna z trzech redaktorek zina poetyckiego „Brokat”. Członkini Jury 12. Konkursu Poetyckiego Fundacji Duży Format.
Anna Marchewka – literaturoznawczyni i krytyczka literacka. Członkini redakcji „Dziennika Literackiego”. W miesięczniku „Znak” opiekuje się rubryką „Stacja: Literatura”. Moderatorka prozatorskiego Dyskusyjnego Klubu Czytelniczego. Współtworzy Pracownię Pytań Krytycznych przy Katedrze Krytyki Współczesnej UJ.
Karolina Sałdecka – polonistka i romanistka, doktor nauk humanistycznych. Autorka zbiorów wierszy „Na własne oczy”, „Psi blues”, „Wieżowiec: zero” i „Rekuhkara”, książki „Żyjemy wciąż jeszcze na rusztowaniach. Wizerunek kobiety w polskich powieściach doby realizmu socjalistycznego” oraz powieści „Psycho Killer”. Dwukrotnie wyróżniona Bydgoską Literacką Nagrodą Roku „Strzała Łuczniczki” za „Wieżowiec: zero” oraz „Rekuhkara”.
Joanna Jastrzębska – absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Interesuje się współczesnymi zjawiskami literackimi i kulturalnymi, takimi jak liberatura, poezja konkretna, literatura w Internecie oraz slam. Autorka artykułu „Poezja na scenie. Liryczna (r)ewolucja we współczesnym życiu literackim” opublikowanego na łamach kwartalnika naukowo-literackiego „Tekstualia Palimpsesty Literackie Artystyczne Naukowe”.
Izabela Poniatowska – poetka, doktorka nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa. Autorka książek poetyckich: „papier nożyce” oraz „płacząc polaroidami”. Laureatka 16 konkursu na zbór wierszy o Złoty Syfon Scherffera.
Marcin Cielecki – poeta, eseista, recenzent, pisarz. Autor zbioru esejów „Miasto wewnętrzne” oraz książek poetyckich „Ostatnie Królestwo” i „Czas przycinania winnic”. Za książkę „Archipelag Lewiatana” otrzymał Wawrzyn Czytelników – Literacką Nagrodę Warmii i Mazur. W 2024 został nominowany do Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza za „Dziedziniec pogan”.
Krystian Zemanowicz – basista. Przez lata występował w takich grupach jak Transsexdisco, Fame District, K.O.M.P i Organoleptic Trio.
G.Wolf – formacja założona przez Wojtka Garwolińskiego – muzyka, kompozytora, autora tekstów i producenta muzycznego. Znany jako lider zespołu PIVO, z grupy Kości Olafa Deriglasoffa, a także jako wieloletni gitarzysta Małgorzaty Ostrowskiej. Zespół uzupełniają Paweł Galus na basie i Albert Wolski na perkusji. G.Wolf charakteryzuje grunge’owy duch i hendrixowski funkowy groove, mieszający się z melodyjnym, nasyconym emocjami wokalem.
Organizator: K.I.T. Stowarzyszenie Żywych Poetów Współorganizatorzy: Miejska Biblioteka Publiczna w Brzegu, Niezależny Ośrodek Kultury „Herbaciarnia”, Brzeskie Centrum Kultury Partner główny: Fundusz Popierania Twórczości ZAIKS Mecenasi: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Nadleśnictwo Brzeg, Starostwo Powiatowe w Brzegu Patronat medialny: Przegląd Brzeski, Polskie Radio Opole Współpraca: Instytut Książki, dziennikliteracki.pl, Żwawy Borsuk, Fit-Morning.
Więcej informacji o imprezie znaleźć można na wydarzeniu FB TUTAJ oraz na stronie internetowej organizatora TUTAJ
