O rekordowych przyszłorocznych inwestycjach, pozyskiwaniu środków z programów rządowych i unijnych oraz najniższych podatkach w regionie rozmawiamy z Burmistrzem Brzegu Jerzym Wrębiakiem.
Panie Burmistrzu, w Urzędzie Miasta trwają prace nad budżetem Gminy Brzeg na 2024 r. Jaki zapowiada się przyszłoroczny budżet?
To będzie rekordowy w historii miasta budżet, przekraczający 232 miliony złotych, z czego ponad 54 mln zł to inwestycje, a ponad 177,5 mln zł – wydatki bieżące. Na jego wysokość w największym stopniu wpływają środki finansowe na inwestycje miejskie, pozyskane z programów rządowych. Taki budżet zaprezentujemy radnym na sesji grudniowej.
Mieszkańcy zapewne są ciekawi, na co miasto pozyskało środki finansowe z programów rządowych.
Największe środki zewnętrzne Gmina Brzeg pozyskała na infrastrukturę drogową oraz budowę zeroemisyjnego źródła ciepła na biomasę o mocy 6 MW.
To zacznijmy od infrastruktury drogowej.
Łączna kwota środków pozyskanych na drogi to blisko 32 mln zł, z czego na samą ulicę Poprzeczną pozyskaliśmy ponad 19,5 mln zł. Ze względu na wielkość zadania, będzie ono etapowane w latach 2024-2026. Zostaną w ramach niego wykonane 2 ronda. Jedno w drodze powiatowej – ul. 1 Maja, a drugie w obrębie drogi krajowej – ul. Chocimska. Kolejnym zadaniem drogowym o wysokiej wartości dofinansowania będzie przebudowa mostu w ciągu drogi gminnej – ul. Kępa Młyńska wraz z wymianą jej nawierzchni. Z programu dla gmin popegeerowskich zrealizujemy również długo oczekiwane przez mieszkańców modernizacje ulic w ścisłym centrum Brzegu: Stare Koszary, Wysoka, Kapucyńska, Polska i Rzeźnicza. Kontynuować będziemy także budowę ulic na osiedlu Tivoli – w przyszłym roku wybudowana zostanie ul. Śliwkowa. W ramach dofinansowania rządowego na poprawę bezpieczeństwa pieszych, przebudujemy przejścia dla pieszych przy ul. Robotniczej i Monte Cassino, między ul. Rybacką a ul. Ofiar Katynia.
Inwestycja Gminy Brzeg w budowę źródła ciepła na biomasę to kwota blisko 20 mln zł dofinansowania, a całe zadanie to 28 mln zł. Dlaczego jest ona tak ważna dla miasta?
Przedsięwzięcie dotyczące budowy zeroemisyjnego źródła ciepła sieciowego na biomasę o mocy 6 MW na rzecz Brzeskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej, to strategiczna inwestycja realizowana na rzecz gminnej spółki ciepłowniczej, która dostarcza ciepło mieszkańcom Brzegu. Projekt ten wynika z konieczności realizacji polityki dekarbonizacji. Poprzez postępujący trend coraz wyższych cen za zakup praw do emisji CO2, inwestycja jest niezbędna dla ograniczenia kosztów wytwarzania ciepła, które wprost przekładają się na rachunki mieszkańców Brzegu. Budowa instalacji pozwoli na zmianę modelu wytwarzania ciepła z wysokoemisyjnego na nisko i zeroemisyjny, poprzez odejście od węgla, na rzecz odnawialnych źródeł energii w postaci biomasy. Realizacja zadania będzie miała również pozytywny wpływ na środowisko, poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń oraz ilości produkowanych odpadów. Planujemy zrealizować je do połowy 2025 r.
Rządowym wsparciem finansowym objęte zostaną także zabytki oraz obiekty sportowe.
Ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki otrzymaliśmy 50% dofinansowania na przebudowę boiska przy Publicznej Szkole Podstawowej nr 8, które po ulewach bardziej przypomina staw oraz odbudowę boiska ze sztuczną nawierzchnią na kompleksie stadionowym. To łącznie ponad 2 miliony złotych wsparcia! Dodatkowo zamierzamy wybudować plac zabaw przy ulicy Korfantego, tuż obok powstającego tam basenu otwartego, jak również zlecić dokumentację na budowę oświetlenia głównej płyty stadionu. Z całą pewnością w nowym sezonie będzie już funkcjonował basen letni przy ulicy Korfantego, a do końca czerwca przyszłego roku powstanie również skatepark przy ulicy Oławskiej.
Czy dodatkowe oświetlenie na stadionie jest konieczne? Pewne zaraz pojawią się głosy, że to kosztuje…
Dzięki rozwiniętej infrastrukturze stadionowej oraz dobrej współpracy z Opolskim Związkiem Piłki Nożnej, w naszym mieście od kilku lat odbywają się mecze reprezentacji młodzieżowych czy kobiecych w piłce nożnej. Również walcząca o III ligę Stal Brzeg wolałaby rozgrywać swoje mecze przy sztucznym oświetleniu. W naszym regionie, np. w Nysie, powstają nowoczesne stadiony, więc wkrótce może się okazać, że będziemy pozbawieni możliwości zorganizowania meczy międzynarodowych, bo reprezentacje będą wolały rozgrywać mecze przy sztucznym oświetleniu i przy większej liczbie kibiców. Ze względu na popularność piłki nożnej w Brzegu, możliwość organizacji meczów reprezentacji oraz aspiracje brzeskiej Stali, warto postarać się pozyskać środki na ten cel. Podobnie wygląda sytuacja z budową tężni solankowych. Wiele miast o porównywalnej wielkości do naszego ma tego typu obiekty. My też chcemy zaprojektować i zrealizować tężnie solankowe w rejonie Parku Ptasiego, stąd wprowadziliśmy do budżetu również takie zadanie.
Brzeg jest miastem bogatym w zabytki. Ile środków rządowych trafi na rewitalizację obiektów zabytkowych?
O wiele za mało w stosunku do potrzeb, ale cieszymy się z każdych środków zewnętrznych, które otrzymujemy, aby ratować nasze dziedzictwo kulturowe. Na zabytki pozyskaliśmy blisko 2,5 miliona złotych. Głównymi beneficjentami naszych starań będą brzeskie parafie. Blisko milion złotych zostanie wydany na remont kościołów p.w. św. Mikołaja, p.w. Podwyższenia Krzyża Św. oraz kaplicy św. Jadwigi. Z kolei Gmina Brzeg przebuduje schody terenowe w zabytkowym Parku Centralnym, dokona rewaloryzacji dawnego założenia przy zbiorniku „Kwadratówka”, a także wykona rewaloryzację elewacji budynku Publicznego Przedszkola nr 4, które znajduje się przy Amfiteatrze Miejskim. Wszystkie te zadania zostaną przeprowadzone w przyszłym roku.
Reasumując, jaka jest skala pozyskanych środków zewnętrznych w ostatnim roku?
Łącznie w ostatnim czasie Gmina Brzeg pozyskała kwotę ponad 57,5 mln zł z programów rządowych. W tej kwocie mieszczą się także wydatki na przebudowę podwórek. Ze środków programu rządowego udało nam się pozyskać blisko 2 miliony złotych na przebudowę podwórka pomiędzy ul. Długą, Lekarską i Chrobrego, jak również dokończenie podwórka przy ulicy Kochanowskiego – Chocimskiej.
Rozmawiamy cały czas o środkach krajowych. Czy fundusze unijne również trafią do naszego miasta w najbliższych latach?
Bardzo intensywnie przygotowywaliśmy się do nowej perspektywy finansowej UE, która będzie trwała do roku 2029. Już w najbliższych miesiącach będziemy składać wnioski o fundusze unijne w ramach puli środków przeznaczonych dla Subregionu Brzeskiego, który współtworzymy wraz z gminami Lubszą, Skarbimierzem, Olszanką, Grodkowem oraz z Powiatem Brzeskim. Zamierzamy złożyć jeszcze w obecnej kadencji szereg wniosków o dofinansowanie na zadania w obszarze różnorodności biologicznej, termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, rewitalizacji czy strategii niskoemisyjnych. Chcielibyśmy, aby w latach 2024-2029 do Brzegu trafiło 40-50 mln zł środków unijnych, podobnie jak miało to miejsce w latach 2015-2023. W tym celu kończymy dwa kluczowe dokumenty: Strategię Rozwoju Subregionu Brzeskiego oraz Gminny Program Rewitalizacji, na bazie których będziemy ubiegali się o dofinansowanie zadań ze środków UE.
Czy realizacja tak wielu zadań, mimo wysokich dofinansowań, będzie wymagała zaciągnięcia przez Gminę Brzeg kredytu?
Niestety tak. Skala projektów i ich wielkość sprawiają, że będziemy musieli posiłkować się kredytem na zabezpieczenie wkładów własnych do projektów inwestycyjnych. Wartość wszystkich zadań, do których mamy dofinansowanie, przekracza 72 mln zł. Odejmując od 72 mln zł kwotę pozyskanego dofinansowania, dostrzegamy konieczność zaciągnięcie kredytu. Nie mamy innego wyjścia, tym bardziej, że w 2024 r. pozostawiamy wysokość podatków i opłat lokalnych na poziomie roku 2022. Gdybyśmy, wzorem ok. 90% samorządów w Polsce, podnieśli podatki do maksymalnych przewidzianych przez Ministerstwo Finansów poziomów, Gmina Brzeg miałaby w budżecie dodatkowo ok. 6-7 mln zł. Między innymi z tego powodu będziemy musieli zaciągnąć i kredyt i pożyczkę pomostową na realizację wymiany źródła ciepła w BPEC. W 2024 r. kończymy spłacać kredyt za stadion, dlatego będziemy mogli sobie pozwolić na wzięcie kolejnego. Wpłynie on na zwiększenie zadłużenia miasta, ale w stosunku do wielkości budżetu Gminy Brzeg na 2024 rok, łączne zadłużenie nie przekroczy kilkunastu procent. Tym samym Brzeg pozostanie miastem o stosunkowo niskim poziomie zadłużenia w porównaniu do podobnych miast powiatowych w naszym województwie. O ostatecznej wielkości kredytu zadecydują kwoty uzyskane w postępowaniach przetargowych na zadania inwestycyjne.
Czyli, jeśli dobrze zrozumiałem, władze miasta nie przewidują wzrostu podatków i opłat lokalnych w 2024 r.?
Podatek od nieruchomości gruntowych i lokalowych, zarówno dla mieszkańców, jak i przedsiębiorców pozostanie na poziomie z 2022 r., podobnie podatek od środków transportowych. Na niezmienionym poziomie pozostanie również opłata śmieciowa w kwocie 25 zł, gdyż wciąż jeszcze system gospodarki odpadami nam się bilansuje. Wbrew temu co się mówi, nie zakładamy przywrócenia płatnej strefy parkowania w naszym mieście. Tym samym, w porównaniu do innych samorządów podobnej wielkości, Gmina Brzeg będzie jednym z najtańszych samorządów w województwie w sferze usług publicznych.
Czy miejskie spółki są w równie dobrej kondycji finansowej?
Zdecydowanie tak. Stan zadłużenia spółek gminnych z tytułu kredytów długoterminowych i pożyczek, kiedy obejmowałem funkcję burmistrza wynosił 44 079 040,00 zł. Stan zadłużenia z tytułu kredytów długoterminowych na dzień 31.12.2023 r. wyniesie 8 428 400,00 zł. Oznacza to, że spółki od 2015 do 2023 r. spłaciły łącznie 35 650,64 zł. Przez ten czas zmniejszało się zadłużenie, a jednocześnie rosła wartość majątku brzeskich spółek. Według stanu na dzień 01.01.2015 r. wartość składników majątkowych wynosiła 264 957,56 tys. zł., a na 31.12.2023 r. wyniesie 332 021,65 zł. Oznacza to wzrost wartości składników majątkowych o kwotę ponad 67 mln zł.
Na poprawę stanu finansów miasta wpływ mogłyby mieć nowe inwestycje mieszkaniowe oraz nowi inwestorzy.
Inwestycji mieszkaniowych prowadzonych przez deweloperów jest stosunkowo dużo – ul. Rybacka, dawny browar, rejon Parku Ptasiego czy ul. Małujowicka. W ramach Społecznej Inicjatyw Mieszkaniowej, której Gmina Brzeg jest współudziałowcem, również podejmujemy trud budowy mieszkań komunalnych, które zostaną zlokalizowane w rejonie ul. Małujowickiej na powierzchni blisko 4,5 ha. W ramach SIM powstanie 19 budynków – 9 dwuklatkowych i 10 jednoklatkowych wraz z niezbędną infrastrukturą, w których będzie 308 lokali mieszkalnych o różnym metrażu. Całe zadanie będzie zrealizowane ze środków rządowych. Ponadto nasza spółka – Brzeskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego wybuduje 36 mieszkań w rejonie ul. Chocimskiej.
A jakie jest zainteresowanie terenem inwestycyjnym – tzw. Zielonką?
Mam nadzieję, że już niedługo będę mógł przekazać mieszkańcom pozytywne informacje. Po pełnym uzbrojeniu tego terenu, zainteresowanie Zielonką jest duże. Trwają zaawansowane prace studialne i planistyczne, prowadzone przez duże podmioty gospodarcze, co już niebawem przełoży się na inwestycje, które docelowo przyniosą miastu dodatkowe dochody i miejsca pracy. Zwracamy uwagę, aby planowane przedsięwzięcia nie oddziaływały znacząco na środowisko i nie były społecznie kontrowersyjne. Chcemy pozostać czystym, zielonym miastem, gdzie przykłada się dużą wagę do spraw ochrony środowiska. Temu służy również innowacyjny projekt o wartości blisko 40 mln zł, realizowany na miejskiej oczyszczalni, pn. „Oczyszczalnia Przyszłości” ze środków zewnętrznych, będących w gestii Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Końcówka roku to dobra okazja do podsumowań. Jaki dla naszego miasta był 2023 r.?
Wydaje mi się, że 2023 rok był trudnym, ale dość dobrym rokiem dla Brzegu. Jesteśmy w trakcie kończenia szeregu inwestycji: ul. Wiśniowej, ul. Reymonta, budowy basenu przy ul. Korfantego, remontu Urzędu Miasta. Ze środków unijnych i krajowych udało nam się zlikwidować ponad 250 węglowych źródeł ciepła w lokalach własnościowych i gminnych. Przygotowaliśmy również szereg dokumentacji, które wykorzystaliśmy i będziemy w najbliższej przyszłości wykorzystywać do pozyskiwania kolejnych środków ze źródeł zewnętrznych. 57,5 mln zł pozyskane tylko w ostatnim roku to ogromne środki, nie mające precedensu w historii Brzegu, ale też wielkie wyzwanie dla pracowników Urzędu Miasta, którym jestem wdzięczny za ich pracę i zaangażowanie. Najbliższe lata to będzie prawdziwy boom inwestycji miejskich, które poprawią komfort życia brzeżan i przyczynią się do zwiększenia atrakcyjności naszego miasta.
