Na zdjęciu: propagandowa inskrypcja napisana cyrylicą w 1945 roku na jednym z budynków przy ulicy Wyszyńskiego.
Стремительность наступления залог быстрой победы над Германией!
Gwałtowność natarcia gwarancją szybkiego zwycięstwa nad Niemcami!
***
6 lutego 1945 roku to jedna z najważniejszych dat w historii Brzegu. Podpisanie kapitulacji przez niemiecki garnizon i oddanie miasta radzieckiej komendanturze wojskowej stanowi granicę, cezurę między dawnym a współczesnym Brzegiem.
W wyniku zdobycia miasta przez Armię Czerwoną w 1945 roku i podjętych następnie decyzji nie tylko destrukcji uległa tkanka miejska oraz bezpowrotnie zniszczonych zostało wiele cennych dzieł architektury i sztuki. Zerwana została też ciągłość historyczna, kulturowa, tożsamościowa, która kształtowała to miasto przez setki lat.
Podobnie jak w innych dolnośląskich ośrodkach – dawni mieszkańcy zostali przesiedleni, a w ich miejsce napłynęła nowa ludność. Otworzyło to diametralnie inny, nieporównywalny do żadnego wcześniej, rozdział w dziejach Brzegu. Rozdział, który trwa do dziś.
Warto więc pamiętać o tej ważnej dacie, ponieważ bez niej nie byłoby miasta, które znamy współcześnie.
Niemym świadkiem tamtych wydarzeń jest napis, który Wam dziś przedstawiam.
Mimo upływu wielu dziesięcioleci, zmian pokoleniowych, ustrojowych, społecznych on pozostał na elewacji domu. Każdy, kto obecnie zwróci na niego uwagę, może nawet na chwilę stanąć i z pewną refleksją pomyśleć o czasach II wojny światowej oraz o przełomowym roku 1945.
Chociażby z uwagi na tę wartość uważam, że takie pamiątki z przeszłości należy zachowywać. Obok inskrypcji warto byłoby jedynie dodać tablicę objaśniającą kontekst jej powstania.
A jakie jest Wasze zdanie o dawnych napisach na elewacjach kamienic? Czy są wartymi zachowania pozostałościami po minionych czasach i wydarzeniach?
Marek Pyzowski
Przeczytaj też: Pocztówki odkurzone cz. 8
